Haziran güneşiyle yıkanan ovaya nâzır, tam karşımda duran boş sandalyeden gözlerimi kaçırmaya çalışarak tabağımdaki zeytinyağlı ekmek dilimini kemiriyorum. Hasat zamanı geldi de geçiyor. Ama elim varmıyor mahsule dokunmaya.

Hiçbir şey eskisi gibi zevk vermiyor. Yatağa uzanıp, sonsuz bir uykuya dalmak istiyorum. Ovada meltemle savrulan başaklardan, masadaki boş sandalyeye, tabağımdaki zeytinyağlı ekmeğe kadar tüm gördüklerim bana Sait’in kokusunu taşıyor.

Evlenip, kasabaya geldiğim ilk günlerde, “Bunu mutlaka denemelisin, seveceğinden eminim,” diyerek dumanı tüten ekmek dilimine ev yapımı zeytinyağını dökmüş, üzerine biraz tuz serperek bana uzatmıştı. Bizim oralarda ekmeğin üzerine tereyağ sürülür, şeker serpilir. Bazen de evin bahçesinde yetiştirdiğimiz, dallarına değer değmez mis kokuları bahçeyi kaplayan domateslerden alıp dilimler ve ekmeğin üzerine koyardık. Sait’in hayatıma kattığı bu tadı daha çok sevdim.

“Komşumuz, Rum Vasili’den öğrendik böyle ekmek yemeği” demişti. Gökçeada’dan gelmiş Vasili Kaptan. Çocuklarının eğitimi için doğdukları adadan kopmuşlar karı koca. Çocukluğundan bulanmış balık kokusuna elleri. Geceden açılırmış denize. Sabaha karşı, ağlarda fıkır fıkır oynayan balıklarla adaya döndüğünde, sıraya girermiş limanda ada halkı. Pişirmesini de severmiş. Karısı balığın yanına mezeler hazırlarken, çocuklarına balık pişirmenin püf noktalarını anlatırmış Vasili Kaptan. Atalarının ekmekle, zeytinyağıyla, balıkla tecrübelerini öğrenip, kendi hayatına uygulamış. Sakınmamış sevdiklerinden. Biz, sonradan edindiği komşularına bile aktardı bildiklerini.

Gençliğimizin dur durak bilmez enerjisiyle, çocukluğumuzun yaşanamamışlıklarına sırdaştı başaklar. Rüzgârda savrulur, eğilir, bizi kucaklarlardı. Hasat zamanı, ruhumuzda bir çöküntü yaşar, fırından çıkmış tazecik ekmeklerimiz soframıza geldiğinde, sevgimiz boyut değiştirirdi. Tohumlarını toprağa serptiğimiz andan, soframıza mis kokulu ekmek olarak gelene kadar süren serüvenlerini hayranlıkla izlerdik.

Sonra bir gün, barut kokusu sardı kasabamızı, başaklarımızı. Eli silah tutan erkeklerin hepsi savaşa gitti. Biz kadınlar kaldık bir başımıza çocuklarımızla, yaşlılarımızla. Günler, düşmandan saklanamayacağımız kadar aydınlık, geceler beklemekten usanacak kadar karanlık ve uzundu. Bazı günler, asker bekleyen evlerin kiminden acılı haykırışlar yükselirdi. Sessiz gözyaşlarımız düğüm olurdu gırtlağımızda. Bazı günler ise sevinç çığlıkları duyardık. Öyle veya böyle evine dönen bir askeri karşılama nidâları olduğunu anlardık. Muğlak bir bekleyiş başladı bizim evimizde de. Askeri dönen dönemeyen tüm kadınlar birbirimize destek olmaya çalışıyorduk. Eskisi gibi neşeyle dalgalanmıyordu başaklar. Pek çoğu boynunu bükmüştü. Sait dönünce, ben gibi canlanacaktı onlar da.

“Karnım acıktı Meral. Hadi birer dilim ekmek hazırlayalım da, güneşi batıralım.”

Sait gitti gideli, günler ağır aksak geçiyor. İçimdeki ümit kırıntılarını da başaklar arasında ıslık çalan rüzgâra terk ettim. Yalnız gün batımlarının hiç tadı yok. Ekmek diliminden tabağa sızan zeytinyağı beni yudum yudum içine çekiyor. Dağların ardında batan güneş gibi, ben de dibe doğru çöküyorum. Buradan çıkabilsem, başakların içine koşardım. Ama gücüm yok. Çabalamak için sebebim de. Düşman, topraklarımızdan çekileli aylar oldu. Evine dönemeyenler var hâlâ. Sözlere dökülmüyor, ama umut kırıntıları yavaşça çekiliyor yüreklerimizden. Yarına ait düşlerim karanlıklara büründü. Bir ışık kırıntısı arıyorum zihnimin dehlizlerinde beni düşlerime ulaştıracak. Her yer zifiri. Başakların sarısını is bastı.

Son bir defa ovaya bakıyorum. Başaklar salındıkça, Sait ile benim neşeli kahkahalarımız kopuyor aralarından. Tanıdık kumral bir baş görüyorum güneşin alacası vurmuş başak tarlasında.

Peyman Ünalsın